W dobie internetu i cyfryzacji, nasze dane osobowe są narażone na wiele zagrożeń. Jednym z nich jest kradzież tożsamości, czyli wykorzystanie naszych informacji przez osoby nieuprawnione do różnych celów, np. zaciągnięcia kredytu lub pożyczki na nasze nazwisko. Jak się przed tym bronić? Czy ktoś może wziąć kredyt na mój dowód? Jakie są skutki takiego przestępstwa? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.
Jakie dane są potrzebne do wyłudzenia kredytu?
Aby zaciągnąć kredyt lub pożyczkę, nie musimy już odwiedzać placówki bankowej. Możemy to zrobić zdalnie, przez internet lub telefon, co jest bardzo wygodne. Jednak ta forma wnioskowania ma też swoje wady, ponieważ ułatwia przestępcom wyłudzanie zobowiązań na cudze dane. Co więcej, nie zawsze potrzebują oni naszego fizycznego dowodu osobistego, wystarczy im jego skan lub zdjęcie. Jakie więc informacje są niezbędne, aby wziąć kredyt na nasz rachunek?
- imię i nazwisko
- numer PESEL
- numer i seria dowodu osobistego
- miejsce zamieszkania
Czasami banki wymagają także podania dodatkowych danych, takich jak:
- miejsce urodzenia
- imiona rodziców
- nazwisko panieńskie matki
Niestety, te informacje nie są trudne do zdobycia przez oszustów, np. poprzez kradzież portfela, włamanie do skrzynki pocztowej, podszywanie się pod pracownika banku lub inną instytucję, phishing, czyli wysyłanie fałszywych wiadomości e-mail lub SMS, które zachęcają do kliknięcia w podejrzany link lub podanie danych osobowych.
Jak sprawdzić, czy ktoś wziął na mnie kredyt?
Jeśli podejrzewamy, że ktoś wziął na nas kredyt bez naszej zgody, powinniśmy jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki, aby zminimalizować szkody i zapobiec dalszemu wykorzystywaniu naszej tożsamości. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie naszej historii kredytowej, czyli zestawienia wszystkich zobowiązań, które zaciągnęliśmy lub które są na nas zarejestrowane. Możemy to zrobić poprzez:
- Raport BIK – jest to dokument, który zawiera informacje o naszych kredytach, pożyczkach, kartach kredytowych, rachunkach bankowych, leasingach, a także o naszej zdolności kredytowej i punktacji. Możemy go pobrać za darmo raz na 6 miesięcy na stronie www.bik.pl lub za opłatą częściej.
- Rejestry dłużników – są to bazy danych, które gromadzą informacje o osobach i firmach, które mają zaległości w spłacie swoich zobowiązań. Do najważniejszych należą: KRD (Krajowy Rejestr Długów), BIG (Biuro Informacji Gospodarczej) i ERIF (Biuro Informacji Gospodarczej). Możemy sprawdzić, czy jesteśmy w nich wpisani, na stronach: www.krd.pl, www.big.pl i www.erif.pl.
Jeśli zauważymy w naszej historii kredytowej jakieś niezgodności, np. kredyty, których nie zaciągaliśmy, powinniśmy niezwłocznie skontaktować się z instytucjami finansowymi, które je udzieliły, i zgłosić podejrzenie wyłudzenia. Powinniśmy także zastrzec nasz dowód osobisty, jeśli został skradziony lub zgubiony, oraz zablokować nasze konta i karty bankowe, jeśli istnieje ryzyko, że ktoś może z nich korzystać.
Jakie są konsekwencje kradzieży tożsamości?
Kradzież tożsamości może mieć bardzo poważne konsekwencje dla ofiar, zarówno finansowe, jak i prawne przypominają specjaliści z Bookfinanse. Jeśli ktoś wziął na nas kredyt, to my jesteśmy odpowiedzialni za jego spłatę, chyba że udowodnimy, że nie mieliśmy z tym nic wspólnego. Może to być jednak trudne i czasochłonne, a w międzyczasie możemy mieć problemy z uzyskaniem innego kredytu, ponieważ nasza zdolność kredytowa i wiarygodność zostaną obniżone. Ponadto, możemy być narażeni na windykację, egzekucję komorniczą, czy nawet postępowanie sądowe. W skrajnych przypadkach, możemy być nawet oskarżeni o popełnienie przestępstwa, np. oszustwa, jeśli ktoś użył naszych danych do popełnienia innej nielegalnej czynności.
Jak się zabezpieczyć przed kradzieżą tożsamości?
Aby zminimalizować ryzyko kradzieży tożsamości, powinniśmy dbać o bezpieczeństwo naszych danych osobowych i finansowych. Oto kilka wskazówek, jak to zrobić:
- Nie podawaj swoich danych osobowych przez telefon, e-mail, SMS lub na nieznanych stronach internetowych. Nie klikaj w podejrzane linki ani nie otwieraj załączników od nieznanych nadawców. Nie udostępniaj swoich haseł, kodów PIN, czy danych z kart kredytowych nikomu, nawet jeśli podaje się za pracownika banku lub inną zaufaną osobę.
- Zabezpiecz swoje urządzenia elektroniczne, takie jak komputer, telefon, tablet, przed wirusami i złośliwym oprogramowaniem. Używaj aktualnego antywirusa, firewalla i programów do szyfrowania danych. Nie łącz się z nieznanymi sieciami Wi-Fi, zwłaszcza publicznymi. Nie korzystaj z komputerów i telefonów innych osób do logowania się na swoje konta i serwisy internetowe.
- Przechowuj swoje dokumenty tożsamości, takie jak dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, w bezpiecznym miejscu. Nie zostawiaj ich w samochodzie, w hotelu, czy w innych miejscach publicznych. Nie pożyczaj ich nikomu, nawet znajomym czy rodzinie. Jeśli zgubisz lub zostaniesz okradziony z dowodu osobistego, zgłoś to niezwłocznie na policji i zastrzeż go w banku.
- Monitoruj swoją historię kredytową i sprawdzaj regularnie swoje rachunki bankowe, karty kredytowe i inne zobowiązania.
